طرحواره ایثار

طرحواره ایثار

اگر شما طرحواره ایثار (خودقربانگری) دارید به این معناست که برای خوشحال کردن دیگران دست به هر کاری می‌زنید. اگر در دام این طرحواره افتاده باشید در خودتان انگیزه‌ی نیرومندی برای کمک کردن به دیگران احساس می‌کنید حتی اگر در این مسیر نیازهای خودتان را نادیده بگیرید.

شما احساس می‌کنید که نیازها و خواسته‌هایتان نسبت به خواسته‌ها و نیازهای دیگران اهمیت چندانی ندارد. به عبارت دیگر این طرحواره باعث می‌شود که شما خودتان را قربانی نیازهای دیگران کنید.

اگرچه مهربان بودن و یاری‌رسانی به دیگران به طور کلی رفتار خوب و پسندیده‌ای محسوب می‌شود اما اگر برای خوشحال کردن دیگران زیاده از حد انرژی بگذارید در نهایت باعث می‌شود که دچار استرس، افسردگی و اضطراب شوید. علاوه بر این باعث می‌شود که برای نیازهای خودتان وقت کافی نداشته باشید.

تعریف طرحواره ایثار

طرحواره ایثار به معنای خودقربانگری است. کسی که این طرحواره را دارد اصولاً خودش را نادیده می‌گیرد تا به دیگران کمک کند. هم و غم او رسیدگی به دیگران و رفع نیازهای آنهاست.

طرحواره ایثار

ممکن است طرحواره ایثار یا خودقربانگری خود را در شکل از خودگذشتگی نشان دهد. در ظاهر، از خود‌گذشتگی چیز بدی به نظر نمی‌رسد «وقتی خودت را فدا می‌کنی، به دیگران کمک می‌کنی». علاوه بر این، شما مهربان، سخاوتمند و فداکار محسوب می‌شوید. به همین دلیل، بسیاری از مردم در درک اینکه چرا از خودگذشتگی چیز خوبی نیست، مشکل دارند.

در حالی که سخاوتمند بودن و کمک به کسانی که دوستشان دارید اشکالی ندارد، اما محدودیت‌هایی برای آن وجود دارد. باید مطمئن شوید که از خودگذشتگی مزمن ندارید. روانشناسی این نوع از خودگذشتگی را انکار ارضای نیازها، اهداف و علایق خود به نفع دیگران تعریف می‌کند. این مورد طرحواره ایثار یا خودقربانگری نامیده می‌شود.

چه زمانی ایثار می‌تواند به نوع‌دوستی بیمارگونه تبدیل شود؟

نمونه‌هایی از ایثار در اطراف ما وجود دارد. مادری شغل خود را رها می‌کند تا در خانه بماند و از خانواده مراقبت کند. یک سرباز جان خود را برای کشورش فدا می‌کند. کودکان برای مراقبت از والدین خود فداکاری می‌کنند. با این حال، بین این نمونه‌ها و ایثار مزمن تفاوت وجود دارد.

فردی که طرحواره ایثار مزمنی دارد، بدون دلیل نیازهای خود را قربانی اولویت دادن به نیازهای دیگران می‌کند. اساس ایثار مزمن، بی‌ارزش‌سازی خویش است. بنابراین، با گذشت زمان، فرد به شدت فکر می‌کند که شایسته در اولویت قرار گرفتن نیست.

نشانه‌های طرحواره ایثار

افرادی که طرحواره ایثار دارند، رفتارهای خاصی را انجام می‌دهند و ویژگی‌هایی دارند که می‌توان با توجه به آن‌ها رفتارهای ایثارگرانه‌ی آن‌ها را شناخت. شما می‌توانید با مطالعه‌ی نشانه‌های مرتبط با تله ایثار، شدت آن را در خودتان ارزیابی کنید و بفهمید که چگونه این طرحواره بر زندگی شما تأثیر گذاشته است.

• عدم توانایی نه گفتن

افرادی که طرحواره ایثار دارند به سختی می‌توانند به درخواست‌های دیگران نه بگویند. آنها همه تلاش خود را می‌کنند تا دیگران به نیازها و خواسته‌هایشان برسند.

• حساس بودن به نیازها و مشکلات دیگران

افرادی که طرحواره‌ ایثار دارند، حساسیت بالایی نسبت به نیازها و مشکلات دیگران دارند. آن‌ها همیشه مراقب دیگران هستند و مشکلات آن‌ها را تشخیص می‌دهند. وقتی متوجه می‌شوند که کسی به کمک نیاز دارند، نگران می‌شوند و تلاش می‌کنند مشکل او را حل کنند.

بنابراین، طرحواره خودقربانگری (ایثار) شبیه نوع‌دوستی است. در واقع بسیاری از افرادی که در دام این طرحواره افتاده‌اند، از نظر دیگران و حتی خودش آدم نوع‌دوست و مردم‌دار محسوب می‌شود.

• کمک داوطلبانه

افرادی که طرحواره ایثار دارند به دلیل حساسیت بالایی که نسبت به رنج‌ها و مشکلات دیگران دارند، منتظر درخواست کمک از سوی دیگران نمی‌شوند. آن‌ها خودشان نیاز دیگران را تشخیص می‌دهند و به صورت داوطلبانه اقدامات لازم را انجام می‌دهند.

آنها وقتی احساس می‌کنند که یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌شان به کمک نیاز دارد در درون خود انگیزه زیادی برای کمک کردن پیدا می‌کنند.

• وقت نگذاشتن برای خود

مشکل اصلی کمک کردن افراطی به دیگران از این موضوع ناشی می‌شود که رفتارهای ایثارگرانه تمام وقت فرد را می‌گیرد و او دیگر وقتی برای خودش ندارد. به همین دلیل گفته می‌شود که طرحواره ایثار باعث نادیده گرفتن و غفلت کردن از نیازهای خود می‌شود.

اگر کسی که این طرحواره را دارد برای خودش وقت بگذارد و کمی به نیازهای خودش رسیدگی کند احساس گناه به او دست می‌دهد زیرا معتقد است دیگران بیشتر از خودش شایسته دریافت کمک هستند.

• عدم دریافت کمک از دیگران

معمولاً افرادی که طرحواره‌ی ایثار دارند به همان اندازه که برای دیگران وقت می‌گذارند، کسی برای آن‌ها وقت نمی‌گذارد. معمولاً آن‌ها بیشتر ارائه‌‌دهنده‌ی خدمات هستند نه دریافت‌کننده.

البته در اغلب موارد آن‌ها از دیگران درخواست کمک نمی‌کنند. چون آن‌ها عزت نفس کافی ندارند خودشان را شایسته و لایق دریافت کمک نمی‌دانند. اما سرانجام، از اینکه کسی به آن‌ها کمک نمی‌کند خشمگین می‌شوند.

• احساس خشم

یک ضرب‌المثل قدیمی وجود دارد که می‌گوید ماهی‌ها، آب را احساس نمی‌کنند؛ در حالیکه تمام زندگی آن‌ها به آب وابسته است.

وقتی یک نفر برای دیگران وقت می‌گذارد و در عوض وقتی خودش نیاز به کمک دارد دیگران به او کمک نمی‌کنند و حتی متوجه مشکل او نمی‌شوند به مرور زمان دچار خشم می‌شود. اما افرادی که طرحواره خودقربانگری دارند، خشم خود را سرکوب می‌کنند.

سرکوب خشم در بلندمدت باعث می‌شود که مشکلات جسمی خاصی برای آن‌ها ایجاد شود که دلیل آن، خشم‌ها و احساساتی است که هرگز بیان نشده‌اند.

از طرفی دیگر وقتی دچار خشم می‌شوند، به دلیل احساس گناهی که به آ‌ن‌ها دست می‌دهند تلاش می‌کنند که مهربانی خود را نسبت به دیگران افزایش دهند.

• مراقبت از دیگران

همیشه مراقبت از دیگران به گردن کسی است که طرحواره ایثار دارد. این افراد همیشه از دیگران مراقبت می‌کنند. به عنوان مثال در مهمانی‌ها، وظیفه‌ی پذیرایی را به عهده می‌گیرند، ظرف‌ها را تمیز می‌کنند، در بازی‌ها شرکت نمی‌کند و مدام به فکر این است که به دیگران خوش بگذرد.

• اولین انتخاب برای کمک‌خواهی

از آنجایی که این افراد مدام به نیازها و مشکلات دیگران رسیدگی کرده‌اند، وقتی برای یکی از دوستان، نزدیکان یا اعضای خانواده مشکلی‌ پیش می‌آید، اولین گزینه‌ای که برای درخواست کمک به ذهن‌شان خطور می‌کند آن‌ها هستند. اصولاً دیگران وقتی با او تماس می‌گیرند که به کمکش نیاز داشته باشند.

دلایلی که نیازهای خود را فدای دیگران می‌کنید چیست؟

اگر احساس می‌کنید که شما خودتان را قربانی دیگران می‌کنید و طرحواره ایثار یکی از الگوهای رفتاری شماست ممکن است از خودتان بپرسید که چرا به این مرحله از قربانی کردن خود رسیده‌اید.

ممکن است دلایل مختلفی برای خودقربانگری شما وجود داشته باشد. در اینجا به برخی از این دلایل اشاره می‌کنیم.

۱. شما به خاطر شرایط مجبور به این کار شده‌اید

برخی افراد در موقعیتی قرار می‌گیرند که به ناچار رفتار ایثارگرانه را در خود ایجاد می‌کنند. ممکن است شما مجبور باشید در دوره کودکی از یک خواهر یا برادر یا والدین خود مراقبت کنید زیرا آنها بیمار بوده‌اند. چنین شرایطی شما را به این باور می‌رساند که همیشه باید از دیگران مراقبت کنید زیرا آنها مهمتر هستند. هرچه بیشتر در معرض چنین شرایطی باشید، بیشتر از اولویت‌بندی نیازهایتان دست می‌کشید.

۲. کمک کردن به دیگران به شما احساس خوبی می‌دهد

کمک به دیگران حتی زمانی که خود را فدا می‌کنید، احساس خوبی به شما می‌دهد. شما احساس می‌کنید که آنها را خوشحال کرده‌اید. مهمتر از همه، شما احساس می‌کنید “آدم خوبی” هستید.

۳. ترس از رویارویی یا ناراحت کردن دیگران

نه گفتن به دیگران برای شما سخت است. به نظر می‌رسد نه گفتن باعث از هم‌گسیختگی و پایان دادن به روابط شما می‌شود. بنابراین، شما راه آسان را انتخاب می‌کنید و خود را قربانی می‌کنید.

طرحواره ایثار چگونه شکل می‌گیرد؟

همانند تمامی طرحواره های ناسازگار دیگر، طرحواره ایثار در دوره کودکی شکل می‌گیرد.

والدین مردم دار :

معمولاً افرادی که در طرحواره‌ ایثار دارند در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که روی کمک کردن به دیگران تأکید فراوانی داشته‌اند. عموماً والدین آدم‌های مردم‌دار و نوع‌دوستی بوده‌اند.

اولویت دیگران :

علاوه بر این، والدین همیشه تأکید می‌کرده‌اند که باید به فکر دیگران بود و آن‌ها را مقدم بر خود می‌دانستند.

والد بودن :

ممکن است والدین در دوره‌ی کودکی به علت بیماری یا هر دلیل دیگری توانایی مراقبت از فرزندان خود را نداشته‌اند و مراقبت از والدین یا سایر فرزندان به عهده‌ی یکی از کودکان بوده است.

عشق مشروط:

تجربه دوست‌داشته شدن مشروط نیز می‌تواند دلیل دیگری برای شکل‌گیری طرحواره ایثار باشد. در این مورد، والدین تنها هنگامی عشق و توجه خود را به کودک داده‌اند که او به دیگران کمک کرده باشد. در این صورت، فقط وقتی کودک خودش را قربانی کرده است مورد تشویق و حمایت قرار گرفته است.

تأثیر طرحواره ایثار بر روابط عاشقانه و صمیمانه

بر اساس جذابیت طرحواره‌ای، افرادی که طرحواره ایثار دارند عاشق کسانی می‌شود که نیازمند مراقبت هستند. آنها دوست دارند که از دیگران حمایت کنند و نیازهای آنها را برآورده سازند. از این رو کسانی که همیشه نیازمند حمایت و مراقبت هستند گزینه‌ی مناسبی برای کسی است که طرحواره ایثار دارد.

در روابط عاطفی فردی که طرحواره ایثار دارد مدام در حال خدمت‌رسانی است و همیشه در حال انجام کارهای خانه است حتی اگر شاغل هم باشد.

درمان طرحواره ایثار

برای درمان طرحواره ها شاید بتوانید اطلاعاتی در مورد طرحواره به دست آورید ولی هیچ فردی قادر به درمان طرحواره های خود نیست.

جهت درمان باید از طرحواره درمانگر حاذق تراپی دریافت کنید جهت دریافت نوبت از مرکز مشاوره دنیای طلائی با شماره زیر تماس بگیرید یا در تلگرام پیام دهید.

09358246485